Ευγνωμοσύνη;
Ευγνωμοσύνη: η αναγνώριση κάποιου καλού που μου έχουν κάνει (ευεργεσία, χάρη κ.λπ.) καθώς και τα αισθήματα φιλίας και ανταπόδοσης που αισθάνομαι για τον ευεργέτη. Η λέξη ευγνωμοσύνη προέρχεται από τον λατινικό όρο gratus, που μπορεί να μεταφραστεί ως ευγνώμων.
Η ευγνωμοσύνη είναι ένα αίσθημα αναγνώρισης, ένα συναίσθημα για να γνωρίζουμε ότι ένα άτομο έχει κάνει μια καλή πράξη, μια βοήθεια, υπέρ ενός άλλου. Η ευγνωμοσύνη είναι ένα είδος χρέους, θέλει να ευχαριστήσει το άλλο πρόσωπο για να κάνει κάτι πολύ ωφέλιμο γι 'αυτήν.
Χρέος: (α) χρηματικό ποσό που πρέπει να επιστραφεί στον δανειστή, π.χ. το δημόσιο χρέος; (β) το καθήκον, π.χ. έκανα το χρέος μου απέναντι στην οικογένειά μου; (γ) πρόσθετη υπηρεσία που ασκείται από κάποιον, π.χ. ο υποδιευθυντής εκτελεί και χρέη διευθυντού κατά την απουσία του τελευταίου.
Ευγνωμοσύνη αισθανόμαστε κάθε φορά που κάποιος κάνει κάτι που ο άλλος θα ήθελε να συμβεί, χωρίς να περιμένει τίποτα άλλο σε αντάλλαγμα. Αυτό, κάνει το πρόσωπο που έκανε τη δράση να αισθανθεί ευτυχής όπως και εκείνος που την έλαβε. Η ευγνωμοσύνη είναι δεμένη με μια σειρά από άλλα συναισθήματα, όπως η αγάπη, η πίστη και η φιλία, για αυτό και λέγεται ότι η ευγνωμοσύνη είναι ένα πολύ ευγενές συναίσθημα.
Αυτά τα τρία, η αγάπη-η πίστη-η φιλία, έχουν τόσο πολύ κακοποιηθεί, μεταλλαχθεί και παρεξηγηθεί στην ιστορία της ανθρωπότητας – και όχι μόνο στις μέρες μας – που αναπόφευκτα συμπαρασύρουν και την ευγνωμοσύνη μαζί τους. Και κάπως έτσι, μπερδεύουμε την ευγνωμοσύνη με την υποχρέωση, την αγάπη με την ανταλλακτική σχέση, την πίστη με την αποκλειστικότητα και την φιλία με τη συναλλακτική σχέση.
Και αφού αφιερώσαμε αρκετό χώρο στο να ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες πάμε τώρα στις βιωματικές εμπειρίες της ευγνωμοσύνης.
Υπάρχει αυτή η αντίληψη οτι εμείς με τις χρόνιες παθήσεις και τις ορατές ή αόρατες αναπηρίες, νιώθουμε ευγνωμοσύνη συχνότερα από τον υπόλοιπο πληθυσμό για λόγους που η «υγιής» ομάδα του πληθυσμού απλά προσπερνά. Ξέρετε, τα μικρά πράγματα όπως, άνοιξα τα μάτια μου σήμερα, μπορώ ακόμη να περπατήσω, έχω στέγη, τροφή και τα υπόλοιπα trendy που έχουν γίνει πολύ της μόδας τελευταία. Η καραντίνα δε, τα απογείωσε... Εδώ θα είστε κι εδώ θα είμαι (αν δεν ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ ΟΛΟΙ) το status «νιώθει ευγνώμων (feeling grateful) στην τοποθεσία – ολούθε» θα πάει σύννεφο. Επίσης, οι χρονιώς νοσούντες, θα πρέπει να νιώθουμε ευγνωμοσύνη για όλους αυτούς που μας στηρίζουν και μας υποστηρίζουν. Αυτό, εκτός του στενού πλέγματος των αγαπημένων μας που μας στηρίζουν και μας υποστηρίζουν με όποιους τρόπους μπορούν, συμπεριλαμβάνει κι εσάς που δεν βγαίνετε έξω για να σπάσετε την αλυσίδα της πανδημίας και να μη νοσήσουμε κι εμείς, που κατά τα ιατρικά δεδομένα, μάλλον θα είμαστε λίγο πιο «δύσκολοι».
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί εμείς νιώθουμε συχνότερα ευγνωμοσύνη; Πολύ απλά γιατί όλοι εμείς οι «ανάπηροι» πέσαμε θύματα ή μάλλον είμαστε επιζώντες μιας βίαιης προσαρμογής η οποία ήρθε μαζί με την διάγνωσή μας. Αναγκαστήκαμε να επαναπροδιορίσουμε τα σημαντικά και ασήμαντα πράγματα στην ζωή μας. «Ξεσκαρτάραμε» σχέσεις, φιλικές, συναδελφικές, κοινωνικές, ακόμη και οικογενειακές. Έχουμε βιώσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις επιπτώσεις της καραντίνας πολύ πριν επιβληθεί στο σύνολο των πολιτών. Έχουμε βιώσει μια καραντίνα πολύ πιο άγρια, πολύ πιο στοχευμένη. Για αυτό και τώρα, αδυνατούμε να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του δράματος που πολλοί φαίνεται να ζουν.
Συνομιλώντας με μια φίλη προχθές, και σχολιάζοντας την επικαιρότητα των ημερών, με ρώτησε κάποια στιγμή «Πιστεύεις κι εσύ οτι θα βγει κάτι καλό απ’ όλο αυτό που ζούμε; Οτι ο κόσμος θα γίνει καλύτερος;»
Η απάντησή μου είναι όχι. Δεν το πιστεύω. Πιστεύω και κατανοώ σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη των περισσότερων να δουν ένα φως στο τούνελ. Πιστεύω οτι η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία και οτι ο μόνος τρόπος να ξεπεράσεις μια μεγάλη δυσκολία που περνάς είναι να επικεντρωθείς σε ένα σκοπό. Ο Νίτσε έλεγε πως αυτός που έχει ένα γιατί για να ζήσει μπορεί να αντέξει σχεδόν το κάθε πώς. Δεν δέχομαι όμως οτι όλα γίνονται για κάποιο λόγο. Δεν πιστεύω οτι ο ιός είναι φίλος μας, σύμμαχός μας και ήρθε για να μας δείξει τα σημαντικά. Δεν καταλαβαίνω πώς ακριβώς θα γίνει ο κόσμος μας καλύτερος αν πεθάνουν μερικές χιλιάδες κόσμου. Σίγουρα θα γίνει λιγότερος και φτωχότερος. Σίγουρα θα αλλάξει. Αλλά καλύτερος; Όχι.
Βγάζοντας συμπεράσματα από τον δικό μου μικρόκοσμο, προ και μετά διάγνωσης, προ και μετά εμφανούς κινητικής αναπηρίας ή δυσκολίας, έχω να σας πω οτι τίποτα δεν θα αλλάξει. Θα παρατηρηθεί μια καμπή. Αποτέλεσμα του ισχυρού σοκ που έχει δεχθεί ο πλανήτης. Μετά θα έρθει η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα, όποια κι αν είναι αυτή. Σιγά σιγά στην αρχή και μετά εκθετικά. ‘Ολα και όλοι θα γίνουν όπως πριν. Ένας νέος κύκλος θα ξεκινήσει. Και πριν καλά καλά το καταλάβετε, θα επανέλθουν όλα στους προηγούμενους ρυθμούς τους. Ή μάλλον, διόρθωση. Στους προηγούμενους συν κάτι ακόμα.
Ο κόσμος δεν θα γίνει καλύτερος ή χειρότερος γιατί πολύ απλά ο κόσμος δεν είναι καλός ή κακός. Είναι αυτός που είμαστε εμείς και αυτό που επιλέγουμε εμείς να βλέπουμε. Ο κόσμος δεν έρχεται πρώτη φορά αντιμέτωπος με μια πανδημία. Έχει ξαναγίνει αυτό που ζούμε. Με πολλαπλάσια θύματα. Η διαφορά τώρα είναι οτι τα βλέπουμε ζωντανά σε όλες τις γωνιές του κόσμου και αυτό μας τρομάζει.
Για αυτό λοιπόν, αντί να γεμίσετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με δηλώσεις ευγνωμοσύνης από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ρίξτε μια ματιά μέσα σας. Είναι πολύ βαριά λέξη για να την ξοδεύουμε. Υπάρχει χρόνος. Τουλάχιστον έξι με οκτώ εβδομάδες ακόμη. Βρείτε τα με το είδωλό σας στον καθρέπτη.
Νιώστε ευγνωμοσύνη που σας δόθηκε ακόμη μια ημέρα σε αυτόν τον κόσμο. Έτσι όπως είναι. Με τον COVID-19, την πανούκλα παλαιότερα, την πολυομυελίτιδα, την γρίπη. Δεν έχει μόνο αυτά. Έχει όλους αυτούς που αγαπάμε. Έχει όλους αυτούς που θα αγαπήσουμε. Έχει ένα σωρό όμορφα μέρη να ταξιδέψουμε. Νοερά και όχι μόνο.
Μην αφήνετε το τώρα να σας τρώει την ψυχή και το μυαλό. Νιώστε ευγνωμοσύνη που το έχετε και οραματιστείτε το μετά.
«Μη συζητάς καθόλου για το πώς είναι ο καλός άνθρωπος. Γίνε τέτοιος.»
Μάρκος Αυρήλιος
Photo by Snapwire by Pexels
